Jak bezpiecznie jeździć autostradą?

Polskie autostrady są nowe, dobre i… nie zawsze bezpieczne. Jak można to zmienić? Stosując przepisy i zasady, które poznasz w tym artykule!

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Czy jazda po autostradzie jest trudna?
2. Jakie są zasady ruchu na autostradzie?
3. Jak zachowywać się na autostradzie?
4. Czego nie robić na autostradzie?

Czy jazda po autostradzie jest trudna?

Jazda po autostradzie jest – teoretycznie – prostsza niż po mieście.

Brak zakrętów, skrzyżowań czy pojazdów komunikacji miejskiej ułatwia poruszanie się wśród innych samochodów.

Praktyka pokazuje jednak co innego. Żeby jeździć pewnie i bezpiecznie, musisz znać zasady ruchu na autostradzie.

Autostrada — 8 zasad jazdy

Oto 8 zasad, które trzeba znać przed wjazdem na autostradę:

1. Maksymalna dopuszczalna prędkość — 140 km/h.

2. Minimalna prędkość — 40 km/h.

3. Jedź prawym pasem. Lewy wykorzystuj tylko do wyprzedzania.

4. Na całej długości autostrady obowiązuje zakaz zatrzymywania się.

5. Nigdy nie zawracaj i nie cofaj na autostradzie.

6. W przypadku awarii: zjedź na pas awaryjny, włącz światła awaryjne i ustaw trójkąt ostrzegawczy co najmniej 100 metrów za samochodem.

7. Musisz wysiąść z auta? Nigdy nie przebiegaj przez pasy ruchu i pas rozdziału między jezdniami.

8. Nie wysadzaj pasażerów na autostradzie.

Łatwe do zapamiętania, prawda? W życiu jednak bywa zupełnie inaczej.

Statystyki wypadków na polskich autostradach z 2022 roku potwierdzają, że nie są one odporne na wypadki:

Autostrada	Liczba wypadków
A4	139
A2	95
A1	90
A8e	29
A6	9

W dodatku duża prędkość sprawia, że wiele zdarzeń na autostradach kończy się śmiercią kierowców i pasażerów.

Co zrobić, żeby zwiększyć swoje szanse na bezpieczne dotarcie do celu?

Sprawdź reguły właściwego zachowania.

Jak zachowywać się na autostradzie?

1. Jedź płynnie

Dostosuj swoją prędkość do otaczających pojazdów – chodzi o to, aby nie blokować ruchu i „współgrać” z innymi kierowcami.

Oczywiście jedź zgodnie z przepisami! Nie przekraczaj maksymalnej prędkości – 140 km/h.

Minimalna prędkość na autostradzie (40 km/h) ma na celu wykluczenie pojazdów, które jej nie osiągają. Jeżdżenie tak wolno bez potrzeby (w postaci np. awarii) jest niebezpieczne!

Jak jeździć płynnie na autostradzie? Przestrzegaj kilku reguł:

• Dostosuj się – nie zaburzaj płynności ruchu (np. jadąc za wolno lub za szybko).
• Zwalniaj na pasie przeznaczonym do zjazdu z autostrady.
• Unikaj gwałtownych manewrów – przed i za Tobą z dużą prędkością jadą inne samochody. Kierowcy mogą nie zdążyć zareagować na Twój manewr

2. Dostosuj prędkość do warunków

Zasada, która wydaje się oczywista. Z niezrozumiałych przyczyn nie rozumieją jej niektórzy kierowcy na autostradach.

Pogoda nie rozpieszcza? Zwolnij i zwiększ odstęp od innych pojazdów.

Dobrą rekomendacją jest prędkość x2 w metrach, np. 200 m odstępu przy prędkości 100 km/h.

W razie nagłego hamowania będziesz mieć więcej czasu na reakcję.

3. Zachowaj odstęp

Najczęściej spotykanym ryzykownym zachowaniem kierowców na naszych autostradach jest tzw. jazda na zderzaku.

Podjeżdżanie blisko innego auta i ponaglanie kierowcy światłami, żeby zjechał na inny pas, jest niebezpieczne!

Kierowca, który tak robi, próbuje wymusić na innym kierowcy szybką zmianę pasa.

To rodzi stres, który może być przyczyną wypadku.

Zakaz tego agresywnego zachowania wynika z przepisów Prawa o ruchu drogowym (Rozdział 3. Ruch pojazdów):

Art. 19, 3a. Kierujący pojazdem podczas przejazdu autostradą i drogą ekspresową jest obowiązany zachować minimalny odstęp między pojazdem, którym kieruje, a pojazdem jadącym przed nim na tym samym pasie ruchu. Odstęp ten wyrażony w metrach określa się jako nie mniejszy niż połowa liczby określającej prędkość pojazdu, którym porusza się kierujący, wyrażonej w kilometrach na godzinę. Przepisu tego nie stosuje się podczas manewru wyprzedzania.

4. Jedź prawym pasem

Na polskich drogach obowiązuje ruch prawostronny, jednak wielu kierowców uporczywie trzyma się lewego pasa.

Nieuzasadniona jazda lewym pasem oznacza złamanie aż dwóch przepisów Prawa o ruchu drogowym:

• 16 ust. 1: „kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny”.
• 16 ust. 4: „kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni„.

Lewym pasem możesz poruszać się tylko wtedy, gdy jest to konieczne, m.in.:

• podczas wyprzedzania wolniej jadących aut,
• podczas omijania zatoru na prawym pasie.

Po zakończeniu manewru zajmij pas ruchu znajdujący się najbliżej prawej krawędzi jezdni.

Mandat za nieuzasadnioną jazdę lewym pasem ruchu może wynieść nawet 3 tysiące złotych.

Co ciekawe, w taryfikatorze mandatów takie wykroczenie nie jest wymienione wprost. Kluczowa jest tu zasada wynikająca z artykułu 97 Kodeksu wykroczeń:

„Kto wykracza przeciwko innym przepisom o bezpieczeństwie lub o porządku ruchu na drogach publicznych, podlega karze grzywny do 3 tys. zł albo karze nagany”.

Jak jeździć na autostradzie 3-pasmowej?

Zasada jest taka sama, jak na autostradzie 2-jezdniowej — jedź prawym pasem. Nawet, gdy dwa pozostałe są wolne.

Pas środkowy i lewy służą do wyprzedzania.

5. Ustępuj miejsca pojazdowi z prawej strony

To wie każdy, kto ma prawo jazdy (wie to nawet wielu bez prawa jazdy!).

Ale to nie znaczy, że temat jest wolny od kontrowersji.

Najwięcej emocji budzi zmiana pasa ruchu na drodze trzypasmowej — kto ma pierwszeństwo w sytuacji, w której dwa samochody poruszające się skrajnymi pasami równocześnie chcą zjechać na pas środkowy?

Z policyjnych notatek Są kierowcy, którzy uważają, że pierwszeństwo w takiej sytuacji ma pojazd: ●        w którym kierowca… pierwszy włączy kierunkowskaz, ●        który jest bardziej z przodu.

Tymczasem to bardzo proste – pierwszeństwo ma auto znajdujące się na prawym pasie autostrady.

Manewr zmiany pasa ruchu jest jasno określony w przepisach (art. 22. ust. 4 Prawa o ruchu drogowym):

„Kierujący pojazdem, zmieniając zajmowany pas ruchu, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pojazdowi jadącemu po pasie ruchu, na który zamierza wjechać, oraz pojazdowi wjeżdżającemu na ten pas z prawej strony”.

Czy na autostradzie można wyprzedzać prawym pasem?

W Polsce można. Ale nie jest to zaproszenie do jazdy slalomem (nierzadko także bez kierunkowskazów).

Proponujemy używać tej możliwości w ostateczności. Dzięki temu jazda na drodze w Twoim towarzystwie będzie bezpieczniejsza, a manewry bardziej przewidywalne dla innych kierowców.

Art. 24 Prawa o ruchu drogowym dopuszcza wyprzedzanie innego pojazdu z prawej strony na odcinkach dróg z wyznaczonymi pasami ruchu — a taką właśnie drogą jest autostrada

Jak włączyć się do ruchu na autostradzie?

Możliwie jak najbardziej płynnie.

Wykorzystaj pas rozbiegowy, aby rozpędzić samochód  do prędkości porównywalnej do pojazdów na innych pasach.

Jeśli tego nie zrobisz, nie uda Ci się wjechać na pas autostrady. Niestety nie każdy kierowca jest na tyle uprzejmy, aby ustąpić Ci miejsca.

Nie zawsze wpuszczenie powolnego samochodu jest możliwe. Szczególnie, gdy na autostradzie panuje duży ruch.

Podróżujący prawym pasem kierowcy mogą nie mieć możliwości zawczasu dostrzec takie auto i bezpiecznie zwolnić, by wpuścić pechowca, któremu nie udało się włączyć do ruchu.

Sytuacja może sprawić, że postoisz na końcu pasa rozbiegowego dłuższy czas.

Zmiana pasa ruchu

Uwaga! To potencjalnie bardzo kolizyjny manewr.

Przed zjazdem na lewy pas koniecznie rozejrzyj się wokół (w ten sposób sprawdzisz martwe strefy wokół samochodu) ORAZ spójrz w lusterko wsteczne.

Szczególnie uważaj na pojazdy, które zbliżają się z prędkością znacznie większą od Twojej. Mogą nie zdążyć zahamować, gdy wjedziesz na ich pas.

Między innymi z tego powodu w niektórych krajach prędkość na autostradzie jest ograniczana (nawet do 60 km/h).

• W miejscach najbardziej uczęszczanych (np. w pobliżu centrum miasta — tak robią choćby Czesi i Austriacy).
• W sytuacjach, gdy pojawia się na niej zbyt wiele samochodów.

To praktyka jest godna naśladowania w Polsce — pomaga ograniczyć ryzyko wypadków.

Czekamy, z nadzieją, że polskie politechniki opracują i udostępnią drogowcom odpowiednią technologię (dynamiczne zarządzanie limitem prędkości na drogach ekspresowych).

Korytarz życia

Tworzenie korytarza życia to obowiązek każdego kierowcy na drodze.

Zasada jest prosta: jeżeli jesteś na lewym pasie, zjeżdżasz na lewo. Jeśli jesteś na pasie środkowym lub prawym, kierujesz się w prawo.

Pojazdy uprzywilejowane przejadą powstałym w ten sposób korytarzem pomiędzy samochodami.

Jego utworzenie powinno być wyznaczone na tzw. zasadzie dłoni (korytarz tworzymy w zagłębieniu pomiędzy palcami a kciukiem):

Jazda na suwak

Od 2019 r. jazda na suwak jest w Polsce obowiązkowa. I słusznie, bo warto ją stosować: pomaga upłynnić ruch i poprawia bezpieczeństwo.

Jak jeździć na suwak?

• jeśli przebywasz na kończącym się pasie, dojedź do końca i dopiero tam włączaj się do ruchu,
• utrzymuj prędkość zbliżoną do samochodów na sąsiednim pasie,
• sygnalizuj kierunkowskazem zamiar zmiany pasa.

Jeśli przebywasz na pasie, który jest kontynuowany, wpuść przed siebie jeden samochód z kończącego się pasa.

A co w sytuacji, kiedy na drodze o trzech pasach dwa skrajne kończą się w tym samym miejscu?

Kierowca przebywający na środkowym pasie powinien wpuścić po jednym samochodzie: najpierw z prawej strony, a następnie z lewej.

Zobacz na tym krótkim filmie, jak wygląda prawidłowa jazda na suwak:

6. Używaj kierunkowskazów

To szczególnie istotne przy zmianie pasa. Na drodze ważna jest przewidywalność.

Pokazuj innym kierowcom, co zamierzasz zrobić. W ten sposób chronisz siebie i innych przed kolizją.

Poza tym, dzięki temu dajesz po prostu dobre świadectwo o Twojej kulturze osobistej. Bądźmy przyzwoitymi obywatelami, przyjaznymi ludźmi. W ten sposób będzie się nam żyło lepiej.

7. Transportujesz rowery? Dobrze je przymocuj

Jeśli wieziesz ze sobą rowery, zadbaj o ich dobre przypięcie. Jedź z rozsądną prędkością!

Producenci bagażników rowerowych radzą, żeby nawet na autostradzie nie przekraczać prędkości 120 km/h. Zwiększa to poziom bezpieczeństwa i pomaga ograniczyć spalanie.

Przy 140 km/h dwukołowce poddawane są potężnemu naporowi powietrza, który może je zerwać – wystarczy, że są źle zamontowane lub trudów jazdy nie wytrzyma element bagażnika.

Prawdopodobieństwo tego zdarzenia zwiększa się dodatkowo, kiedy mocno wieje.

Rowery, które lądują na drodze, są olbrzymim zagrożeniem dla innych kierowców.

8. Ciężarówki – omijaj z daleka

Mogą doznać awarii koła (np. urwania), mogą gubić przewożone towary i niespodziewanie zmienić tor jazdy (np. przez podmuch wiatru).

Auto osobowe nie ma z nimi szans.

Właściciele firm transportowych radzą:

Unikaj jazdy w martwym polu lusterek TIR-a.
Auto osobowe nie będzie widoczne ani w jego lusterku bocznym, ani przez okno.

Unikaj jazdy obok TIR-a (po sąsiednim pasie ruchu).
Ciągnik z naczepą miewa kłopoty ze stabilnością, zwłaszcza gdy mocno wieje, jest śliska lub nierówna nawierzchnia drogi. „Zarzucanie” naczepą jest śmiertelne niebezpieczne.

Nigdy gwałtownie nie hamuj przed ciężarówką.
Kilkadziesiąt ton stali ma nieco dłuższą drogę hamowania niż auto osobowe.

Unikaj jazdy między dwiema ciężarówkami.
Kierowca tej z przodu być zmuszony do gwałtownego hamowania, a wtedy ten z tyłu… patrz punkt wyżej.

Szczególnie niebezpieczne są trasy, gdzie jest dużo wzniesień, zakrętów i zmienna pogoda.

Należy do nich np. obwodnica Trójmiasta (zwłaszcza na odcinku gdyńskim) — posiada wszystkie powyższe cechy, a dodatkowo duże natężenie ruchu przez większość dnia.

9. Zatrzymuj się tylko w wyznaczonych miejscach

Postoje w trasie są nieuniknione i potrzebne. Metody ich wyznaczania są różne i zależą od Ciebie i warunków na drodze.

Czasami wystarczy postój co 2 godziny lub 100 km. Zatrzymaj się też, jeżeli poczujesz zmęczenie — krótka przerwa jest lepsza od wypadku!

Gdzie możesz stanąć, jadąc autostradą?

• na stacji benzynowej,
• w Miejscu Obsługi Podróżnych (MOP).

Na drodze, w pobliżu baru lub kawiarni, zauważysz znaki informacyjne D-27 „bufet lub kawiarnia” albo D-28 „restauracja”.

Na autostradzie są one stawiane przy MOP-ach, gdzie możesz odpocząć i coś zjeść.

Znak D-27 “bufet lub kawiarnia”.

Znak D-28 “restauracja”.